Aspir Amerika Birleşik Devletleri, Meksika ve Hindistan gibi ülkelerde yetiştirilen, devedikeni benzeri, yıllık bir bitkidir. Aspir, insanlar tarafından yetiştirilen en eski ürünlerden biridir ve aspir tohumunun preslenmesiyle elde edilen yağı hem besin değerleri hem de sağlığa olan faydaları ile oldukça iyi bilinmektedir.  Bu nedenle, Hindistan cevizi yağı ya da zeytinyağı gibi geleneksel pişirme yağları için uygun bir alternatiftir. 

Aspir bitkisi ayçiçeği ve devedikeni bitkisine oldukça benzemektedir. Rengi sarı turuncu bir renktedir. Aspir tohumundan elde edilen yağı doğal bir acılığa sahiptir.  Elde edilen bu aspir tohumu yağı güzellik ürünleri ve yemeklerde sıkça kullanılmaktadır. (1)

Aspir yağının sağlığa olan faydaları

Kalp sağlığına iyi gelir: Aspir yağı, vücudun ihtiyaç duyduğu yararlı yağ türlerinden biri olan omega-6 yağ asitlerini çok yüksek oranda barındırmaktadır. Aynı zamanda, linoleik asit olarak da bilinir. Bu asit, genellikle ateroskleroz oluşumu olasılığının yanı sıra, kalp krizi ve felç gibi diğer sağlık koşullarının oluşma riskini azaltmaktadır. Aspir yağı, vücut kolesterol seviyelerinin sağlıklı bir dengede kalması için vücuda yardımcı olmaktadır.

Diyabet kontrolüne destek olur: Omega-6 yağ asitleri kan şekeri düzeylerini dengede tutabilmektedir. Bu nedenle, diyabet hastalığından muzdarip olan insanlar kan şekeri düzeylerini yönetmek için aspir yağından faydalanmaktadır. Bu sağlıklı yağ, aynı zamanda diyabet gelişimini engellemek için etkili olabilmektedir.

Kilo vermeye yardımcı olur: Aspir yağı kilo vermeye çalışan insanlar için iyi bir seçim olarak bilinmektedir. Omega-6 yağı açısından zengin olan aspir yağı, genellikle yağı depolamak yerine yakmaktadır. Sebzeli yemekleri pişirme aşamasında kullanılan bu yağ, diyetlerine çok fazla değişiklik yapmak zorunda kalmadan obeziteden muzdarip olan insanlar tarafından da kullanılabilmektedir. (2)

E vitamini kaynağıdır: Bir çorba kaşığı aspir yağı bile vitamin E açısından oldukça mükemmel bir kaynak olabilmektedir. E vitamini güneşe maruz kalma, sigara dumanı ve diğer kirleticilerden serbest radikal hasarına karşı hücreleri korumaya yardımcı bir antioksidandır. Diyet Takviyeler Bürosu’na göre, E vitamini sağlıklı bir bağışıklık sistemi, hücre sinyali ve hatta plak-serbest arterlerini korumada bile rol oynayabilmektedir. (3)

PMS belirtilerini hafifletir: Menstruasyon dönemi kadınlar için ağrılı ve rahatsız edici olabilmektedir. Aspir yağı linoleik asit içermesi nedeniyle, adet kanaması boyunca yaşanan dramatik hormonal dalgalanmalar gibi semptomları hafifletmek için prostaglandinlerin üretimini dengelemektedir. Sonuç olarak, aspir yağı PMS belirtilerinin sertliğini azaltabilmekte ve aynı zamanda tehlikeli olumsuz etkilerinden biri olan hormonal takviyeleri yönetmeye yardımcı olmaktadır.

Bağışıklık sistemini güçlendirir: Prostaglandin fonksiyonunu yönetmeye yardımcı olabilen aspir yağı, omega-6 yağ asitleri ile de destek olabilmektedir. Daha iyi korunan bir vücut için, hormonsal denge gibi normal vücut düzenini sağlamanın yanında vücudun bağışıklık sistemi işlemlerini de güçlendirmektedir. (4)

Üst solunum yollarına iyi gelir: Farklı solunum sorunları aspir yağı ile kullanımı ile tedavi edilebilmektedir. Bunlar astım, soğuk algınlığı, öksürük, balgam (mukoza zarı tarafından salgılanan kalın bir madde), boğmaca gibi durumlar aspir yağının yardımı ile gevşetilebilmektedir.

Ruh sağlığına iyi gelir: Aspir yağı depresyon ve stres gibi ruh sağlığı sorunları için oldukça faydalıdır. Vücutta serotonin düzeyleri üretimini artırmakta ve normal bir ruh sağlığının yaşanması için yardımcı olmaktadır. Ayrıca, uykusuzluk gibi sorunlara aspir yağı ile muamele edilebilmektedir. Bazı raporlara göre, aspir yağı Alzheimer hastalığı için de etkili olabilmektedir.

Sindirim sistemini destekler: Sindirim sistemini güçlendirmek için aspir yağından faydalanılmaktadır.  Mide işleyişini güçlendirmek için, bir litre suyun içine bir gram aspir yağı ekleyip günlük olarak bu iksirden faydalanabilirsiniz. Aynı zamanda, karaciğer ya da dalak büyümesi için de etkili olabilmektedir. (5)

Saç sağlığına iyi gelir: Aspir yağı, hem saç derisi hem de saçın korunması için sahip olduğu oleik asit nedeniyle oldukça yeteneklidir. Bu sayede saç kökleri sağlığı, saç büyümesi ve gücü için kafa derisindeki dolaşımı artırmaktadır. Bunun dışında, aynı zamanda saçınızın parlak ve güçlü kalmasına yardımcı olmaktadır. Aspir yağı bu özelliği sayesinde birçok kozmetik üründe aktif bir madde olarak kullanılmaktadır.

Cilt sağlığına iyi gelir: Aspir yağı linoleik asit miktarının fazla olması nedeniyle cilt dokusunu geliştirmek için ideal olarak kabul edilmektedir. Özellikle, cilt gözeneklerinin açılması, döküntüleri ve sivilcelerin azaltılması için bir serum gibi çalışmaktadır. Böylece, cildin daha genç görünmesi için yeni cilt hücrelerinin yenilenmesini kolaylaştırmaktadır. (6)

Aspir bitkisinin sağlığa faydaları

Aspir, bitkisel tedavi yöntemi olarak uzun yıllardır kullanılan bir bitkidir. Özellikle adet düzensizliği için faydalı olmasıyla bilinen aspir bitkisinin sağlığa olan diğer faydaları son derece geniştir.

Diğer yandan, aspir bitkisinin hem antioksidan hem de anti bakteriyel oluşu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Aspir bitkisi osteoklast ve diğer kemik hastalıklarına karşı iyi gelmesiyle bilindiği gibi bakteriler öldürmede de son derece etkilidir.

• Regl dönemi boyunca rahatsızlık veren adet kanamalarını kolaylaştırır.
• Müshil etkisine sahip olduğu için kabızlığı tedavi edebilmektedir.
• Kan şekeri ve kolesterol düzeylerini dengelemek için yardımcı olmaktadır.
• Bağışıklık sistemini güçlendirmeye destek olur.
• Özellikle, prostat ve meme kanseri gibi kanser türlerine karşı koruyucudur.
• Yağ birikimi nedeniyle oluşan tahribatı engellemekte ve kilo alımını önlemektedir. Aynı zamanda enerji ve kas dokusuna dönüşmesi için yağ dokusuna katkıda bulunmaktadır.
• Buna ek olarak, kas dokusu ve kütle için koruyucu olan aspir bitkisi, yaşlanma belirtilerini de azaltmaktadır. (7)

Aspir tohumunun sağlığa faydaları

• Aspir tohumu özellikle genç yaştaki kadınlar arasında çok yaygın bir sorun olan ağrılı âdete çok yardımcı olabilmektedir.
• Aspir tohumu afrodizyak etkisi sayesinde tedavi sağlamaktır. Bu tohumlar, cinsel güçsüzlüğü geliştirmek için tavsiye edilmektedir.
• Bu tohumlar göğüs tıkanıklığı ve nefes darlığı gibi astım semptomlarının hafifletilmesinde oldukça yararlıdır. Balgam söktürücü olan aspir tohumu, mukusu çözme yeteneğine sahiptir.
• Aspir tohumu kardiyovasküler sağlığını geliştirmede harikalar yaratmasıyla bilinmektedir. Kan basıncı ve kolesterol düşürücü olarak yararlı olduğu bulunmuştur.
• Linoleik asit açısından mükemmel bir kaynak olan aspir tohumu, linoleik asit eksikliği nedeniyle oluşan egzama gibi cilt problemlerine iyi gelmektedir. (8)

Aspir çayının faydaları

Aspir çayı, dünya çapında yetişmekte olan otsu aspir bitkisinin yapraklarıyla hazırlanmaktadır. Aspir çayı güçlü fakat oldukça lezzetli bir çaydır. Bu bitkisel çay, sağlığı olan faydalarıyla bilinmektedir. Aspir çayı hakkında bilinmesi gerekenler ise şöyle sıralanmıştır:

• Bir bardak aspir çayı, sinirleri yatıştırmaya yardımcı olmaktadır. Ayrıca ateş, öksürük ve bronş spazmlarını tedavi edebilmektedir. Genellikle, bağışıklık güçlendirmek için iyidir.
• Aspir çayı içmek kötü kolesterolü düşürmeye yardımcı olmaktadır. Böylece çeşitli kalp hastalıklarının önlenmesinde etkili olabilmektedir.
• Bağırsak bozukluğu gibi bir durumda yardımcı olabilen aspir çayı bağırsak hareketliliğini kolaylaştırmaktadır.
• Aspir çayı kanser hastalarının koşullarını iyileştirmeye yardımcı olabilmektedir.
• Aspir çayı özellikle menopoz sonrası kadınlarda osteoporoz oluşumunu önleyebilmektedir.
• Aspir çayı, topikal olarak da uygulanabilir. Çeşitli çürükler, açık yaralar veya döküntüler gibi cilt bozukluklarını tedavi etmek için kullanılmaktadır. (9)

Aspir yağının zararları

Aspir yağının herhangi bir cerrahi operasyon öncesinde ve sonrasında doktor tavsiyesi almadıkça kullanılması önerilmemektedir. Aspir yağı, kan pıhtılaşmasını engelleyebilmektedir. Bu nedenle, ameliyat durumunda kanama riskini yükseltebilmektedir. Aspir yağı ile birlikte ibuprofen gibi antikoagülanlar ve non-steroid anti enflamatuar ilaçların (NSAID’ler) alınması kanamayı daha da artırabilmektedir.

Kanarya otu, krizantem, kadife çiçeği, papatya ve ayçiçeği alerjisi olan kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olma riski vardır.

Uterus kasılmalarına neden olabileceği için hamile kadınlar tarafından tüketilmesi önerilmemektedir.

Hipotansiyonu olan kişilerde düşük kan basıncını daha da kötü hale getirebilmektedir.

Geğirme, gevşek dışkı, bulantı, kusma ve ishal ise aspir yağının bildirilen günlük yan etkileridir.

Komplikasyonları önlemek için diğer reçeteli ilaçlarla beraber aspir yağı tüketmekten kaçının. (10)

Tavsiyeler

Yapılan çalışmalar, günlük olarak 1 ¾ yemek kaşığı aspir yağı alımının kalp ve damar sağlığı da dâhil olmak üzere bir dizi sağlık sorunlarına faydalı olabildiğini göstermektedir. Ayrıca, Tip 2 diyabeti, obezite, menopoz sonrası, iyi kolesterol (HDL), kan şekeri, iltihap ve insülin duyarlılığını artırmak için de etkili olduğu gösterilmiştir. (11)

Bir fincan aspir çayı günlük olarak içildiğinde iyi bir seçimdir. Hem lezzeti hem de sağlığa olan faydalarıyla oldukça etkilidir. (12)