Sistit, mesanenin inflamasyonu için kullanılan tıbbi bir terimdir. Çoğu zaman, iltihaplanmaya bir bakteriyel enfeksiyon neden olmakta ve bu duruma idrar yolu enfeksiyonu denmektedir. Mesane enfeksiyonu ağrılı ve can sıkıcı olabilmektedir. Bu enfeksiyonlu durum böbreklere yayıldığı zaman ise ciddi sağlık problemlerine yol açabilmektedir.

Daha az sıklıkla, sistit bazı ilaçlara, radyasyon tedavisine veya kadınsı hijyen spreyine, sperm öldürücü jellere veya uzun süreli kateterin kullanımı gibi potansiyel tahriş edicilere karşı bir reaksiyon olarak ortaya çıkabilir. Sistit ayrıca başka bir hastalığın bir komplikasyonu olarak da görülebilir.

Bakteriler nedeniyle oluşan sistitin tedavisi antibiyotiklerdir. Diğer sistit tipleri için tedavi, altta yatan nedene bağlıdır. (1)

Sistitin nedenleri

Sistitin olası birçok nedeni olabilir, ancak çoğu vakanın bulaşıcı bir nedeni vardır; Enfeksiyöz vakalardaki neden bakterilerin artması ve enfeksiyona dönüşmesidir. Bu bakteriler dış genitoüriner yapılardan girmektedirler. (2)

Bakteriyel bir enfeksiyon, mesanenin tamamen boşaltılmamasından da kaynaklanabilir. Mesanenizi tamamen boşaltamadığınız durumlar şöyle sıralanabilir:

• Hamileyseniz ya da pelvik bölgede bir baskı varsa
• İdrar sisteminizde bir yerlerde tıkanmanız varsa Buna bir tümör veya erkeklerde büyümüş bir prostat (penis ve mesane arasına yerleşen bir bez) neden olabilir.

Kadınlarda idrar yolunun açılması (mesaneden vücudun dışına çıkan boru) anüs açılmasına çok yakındır. Anüs etrafında üretranaya aktarılabilen bakteriler vardır. Buradan, bakteriler mesaneye girebilir ve tahrişe neden olabilirler. Kadınlarda, sistit genellikle bakterilerin bu şekilde taşınması ile oluşur. Bu durum şu durumlarda gerçekleşebilir:

• Tampon kullanımı
• Cinsel ilişki
• Tuvalet temizliğine özen göstermemek

Diğer nedenleri

Sistit hem erkek hem de kadınlarda üretranın çevresindeki hasar veya tahrişten kaynaklanabilir. Bunun sebebi şunlar olabilir:

• Kateter değiştirilirken oluşan hasar (cerrahi müdehale sonrasında sıklıkla kullanılan ve idrarın bir drenaj torbasına akmasına izin vermek için üretra içine sokulan bir tüp),
• Cinsel ilişki nedeniyle oluşan hasar,
• Çok sıkı kıyafetler giymek,
• Kimyasal tahriş edici maddeler – örneğin parfümlü sabun veya talk pudrası,
• Diğer mesane veya böbrek, böbrek enfeksiyonu veya prostatit gibi problemler veya
• Şeker hastalığı (kanda çok fazla glikozun neden olduğu uzun süreli bir durum). (3)

Sistitin belirtileri

Sistit belirtileri aşağıdakileri içerebilmektedir:

• Sık idrara çıkma isteği
• Mesanenizi boşalttıktan sonra bile idrara çıkma isteğinin devam etmesi
• Bulanık veya keskin kokulu idrar
• Bir enfeksiyon nedeniyle oluştuysa düşük derecelerde ateş
• İdrarda kan görülmesi
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Basınç hissi veya mesane dolgunluğu
• Karın ya da bel bölgesinde hissedilen kramp

Böbreklerinize bir mesane enfeksiyonu yayılırsa, ciddi bir sağlık sorunu haline gelebilir. Yukarıda listelenen belirtilere ek olarak, böbrek enfeksiyonu semptomları da şunları içerir:

• Mide bulantısı
• Kusma
• Sırt veya yanlarda ağrı
• Titreme

Ayrıca, idrarda kan veya ateş gibi iki ek belirti, kendi içinde sistit semptomları değildir. Bununla birlikte, bunlar bir böbrek enfeksiyonunun diğer belirtileri ile de birlikte görülebilir. Böbrek enfeksiyonunuz olduğunu düşünüyorsanız acil tıbbi yardım isteyin. (4)

Sistitin tedavisi

Sistitin en erken semptomu genellikle idrar geçişinde hafif bir karıncalanma hissidir. Hemen harekete geçerseniz hafif sistitten kurtulmak mümkündür. Bazı öneriler şunları içerir:

• Bol miktarda su tüketin.
• Suda eriyen idrar yolu temizleyicisi ilaçlardan alabilirsiniz. (eczacınıza danışın)

Kendi kendine yardım tedavileri sonuç vermiyorsa, hızlı bir şekilde doktora başvurun.

Doktorunuz muhtemelen idrarda hangi mikroorganizmanın var olduğunu kontrol etmeye çalışacaktır. Sistit bir veya birden fazla antibiyotikler ile tedavi edilebilmektedir.

Sistitin normal ya da şiddetli saldırıları bir doktor tarafından araştırılmalıdır, zira böbrek taşı veya böbrek enfeksiyonu gibi temel bir rahatsızlık tetiklenebilir. (5)

Sistit için tedavi yöntemleri

Elma sirkesi: Elma sirkesi enzimlerin, potasyumun ve diğer faydalı minerallerin zengin bir kaynağı olduğu için idrar yolu enfeksiyonlarının nedenleri olan bakterilerin çoğalmasını önleyebilmektedir. Elma sirkesi sistit durumunda doğal bir antibiyotik gibi hareket ederek enfeksiyonu doğal bir şekilde tedavi etmeye yardımcı olur.

Karbonat: Karbonat asidik dengeleyici olduğu için idrardaki asit dengesini koruyarak ağrının azaltılmasına yardımcı olacaktır. İdrardaki asiditeyi nötralize etmek de iyileşmenin hızlanmasına yardımcı olmaktadır. Tek bir çay kaşığı karbonatı bir bardak suya ekleyin ve günde bir ya da iki kez için.

Ananas: Ananas, bromelain adı verilen ve idrar yolu enfeksiyonlarının semptomlarını azaltabilecek bir anti inflamatuar enzim içermektedir. Ananasla birlikte, aynı zamanda enfeksiyonun bu türünden kurtulmak için doktorunuz tarafından verilen antibiyotikleri de kullanın. Sistit için ananas suyu içebilir ya da direk taze meyveyi tüketebilirsiniz. (6)

Kızılcık suyu: Kızılcık suyu içmek bakterilerin üriner sistem duvarına yapışmasını önlemeye yardımcı olur. Ancak, bakterilerin önceden enfeksiyonu oluşturduğunu ve meyve suyunun yapabilecek çok fazla şeyi olmadığını bilmekte fayda vardır. Kızılcık suyunu idrar yolları enfeksiyonları için kullandığınızda içine şeker katılanlardan uzak durulması gerekir. Şekerin bakterileri beslediği bilinmektedir. (7)

Yaban mersini suyu: Yaban mersini kızılcık ile aynı aileye aittir ve bakteri önleyici özelliklere sahiptir. Yapılan bir çalışmaya göre, yaban mersini suyunun idrar yolu enfeksiyonlarını önlediği bulunmuştur.

Vitamin C: Bazı doktorlar, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu gelişen hastalar için günde en az 5,000 mg veya daha fazla C vitamini reçete edebilmektedir.  C vitamini, idrarın asitlendirilmesiyle mesanenin sağlıklı olmasını sağlar ve potansiyeli olan zararlı bakterilerin giriş imkânını engeller. (8)

Yaban turpu ve sarımsak: Yaban turpu antiseptik ve antibiyotik özelliklere sahiptir ve idrar söktürücü bir etki yaratarak sistit için popüler bir tedavi yöntemi haline gelir. Sarımsak ise bakterilerle mücadele etmek için birebirdir ve idrar yolu enfeksiyonunu temizlemeye yardımcı olur. Her iki bitkiyi de taze ve çiğ yediğinizden emin olmalısınız.

Yeşil çay: Her gün iki veya üç bardak çay içebilirsiniz. Yeşil çayın yakın zamanda yapılan bir çalışmaya göre, mesane inflamasyonunu azaltabilecek belirli antioksidanlar içerdiği ortaya çıkarılmıştır. (9)

Karanfil yağı: Fitoterapi Araştırması’nda yayınlanan bir çalışmaya göre, karanfil yağının antimikrobiyal, antifungal ve antiviral etkinliğe sahip olduğunu ortaya konmuştur. Aynı zamanda anti inflamatuar olan karanfil yağı ağrıyı azaltmak ve iyileşme sürecini hızlandırmak için çalışmaktadır.

Mür yağı: Bazı insan ve hayvan çalışmalarına göre mür yağı antibakteriyel, antifungal ve antiparazitik özelliklere sahiptir. Tarihsel olarak, yaraları tedavi etmek ve enfeksiyonları önlemek için kullanılmıştır. Topikal olarak ılık veya soğuk kompres ile uygulanabilir veya cilde sürülür. Saf, yüksek kaliteli bir ürün kullandığınızdan ve bunu sağlık bakım sağlayıcınızın gözetiminde yaptığınızdan emin olun. (10)

Sarımsak ve kekik yağı: Sarımsak ve kekik yağının hem antibakteriyel hem de antiviral özelliklere sahip olması, enfeksiyonla savaşırken faydalı olmasını sağlamaktadır. Sarımsağın çiğ yendiğinde daha fazla tıbbi özellikler sunduğu dikkate alınmalıdır. Günde dört ila beş kez 500 mg kekik yağı alabilirsiniz.

Probiyotikler: Mesane enfeksiyonunuz için zaten antibiyotik kullanıyorsanız, diyetinizi probiyotik açısından zengin yiyecekler (veya kapsüller) ile destekleyin. Bu kolay bakteriler, zararlı bakterilerin çoğalmasını önleyebilmekte ve bir enfeksiyonun tekrarlama şansınızı azaltabilmektedir. (11)

Kişniş: 3 yemek kaşığı toz kişniş alın ve 1 çorba kaşığı toz şekerle 3 su bardağı su ile karıştırın. Bir gece bırakın. Ertesi gün bir bardak bu sudan için, en azından günde üç kez. Bu idrar yollarının enfeksiyonunu tedavi etmek için iyi bir çözümdür.

Atkuyruğu (kırk kilit): Atkuyruğu idrar yolu enfeksiyonlarında kanamanın yanı sıra doğru idrar akışına yardımcı olan iyi bir diüretiktir.

Ekinezya: Ekinezya doğal bir antibiyotiktir. Bu nedenle idrar yolunda enfeksiyonun ana nedeni olan virüslere ve bakterilere karşı savaşmaya yardımcı olur. (12)

Maydanoz suyu: Akşam yemeğinden sonra olağanüstü ferahlatıcı olmasının yanı sıra, maydanoz suyu idrar yolu enfeksiyonunu hafifletmeye de yardımcı olabilen bir diüretiktir. Diüretikler bir takım problemleri tedavi etmek için kullanılır ve böbreklerinizin idrarla attığı sodyum miktarını artırmaya yardımcı olur. Sistit durumunda maydanoz suyu da içmek iyi bir seçenek olarak görülmektedir.

Kereviz tohumu: Kereviz tohumları, esasen kereviz yağı, butylfthalide bileşenlerinden birine sahip olması nedeniyle diüretik olarak görev yapar. Maydanoz suyu sadece etkili olmadıysa, bir avuç kereviz tohumu çiğnemek idrar üretimini artırmaya yardımcı olabilir. Daha fazla sıvı elde etmek isterseniz, kereviz tohumu suyunu hazırlayabilirsiniz.

Zencefil çayı: Eğer iltihaplanmayla ilgili bir durum varsa, hiçbir liste zencefil eklemeden tamamlanmamaktadır. Prostaglandinler, inflamasyon gibi çeşitli biyolojik süreçleri anlatmaktadır ve zencefil bu sentezi engellemeye yardımcı olmaktadır. Ayrıca nöronlara ağrı sinyallerini gönderirler. Bu nedenle iltihaplanmayı önlemeye, mevcut iltihaplanmayı ve ağrıyı azaltmaya destek olur. Oldukça güçlüdür ve anti inflamatuar ilaçlarla aynı işlemi görür. (13)