Tereyağının Faydaları ve Zararları Nelerdir?

Tereyağı hep sağlıksız bir yiyecek olarak akıllara kazınmıştır. Ancak, hala seve seve tereyağını tüketen insanların bu durum aslında çok önemli değildir. Çünkü araştırmalar gösteriyor ki, hayatı boyunca gerçek tereyağı tüketen insanlar diğerlerine göre daha uzun yaşamaktadır.

Tereyağı sütten üretilmektedir. Meralar ve fabrikalarda yetiştirilen ineklerin süt üretiminde önemli rolü vardır. Ot ile beslenen ineğin sütünden elde edilen tereyağı, Vitamin K2 gibi son derece önemli bir vitamini bünyesinde barındırmaktadır. Bu durumda, bütirik asit olarak bilinen bir yağ türü kolon sağlığını korumaya yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda içerdiği konjuge linoleik asit kilo almaya karşı bir koruma sağlamaktadır. Gerekli besin programlarıyla beraber tüketildiğinde, tereyağı sindirim sistemini doğrudan etkilemektedir. Doğal ve işlenmiş ürünler yerine doğal ve katkısız tereyağı tüketimi her zaman en iyi seçimdir. (1)

Tereyağının sağlığa faydaları

Vitamin kaynağıdır: Tereyağı vitaminler açısından mükemmel bir kaynaktır. Öncelikle içerdiği A vitamini sayesinde vücuttaki pek çok fonksiyonun düzgün şekilde çalışmasını sağlamaktadır. A vitamini ayrıca göz sağlığı ve iyi görmek için gereklidir. Diğer yandan da, endokrin sistemin iyi çalışmasını sağlamaktadır. Tereyağında bulunan A vitamini dışında değerli olan diğer vitaminler ise E ve K vitamini olarak sıralanmaktadır.

Mineral kaynağıdır: Mineraller açısından da oldukça büyük bir kaynaktır. Tereyağında manganez, krom, çinko, bakır ve selenyum, güçlü bir antioksidan olarak bulunmaktadır. Tereyağı özellikle buğday tohumu ile karıştırıldığında gram başına çok daha fazla selenyum içerebilmektedir. Dahası, tereyağı iyot açısında da oldukça iyi bir destekçidir.

Bağışıklık sistemini güçlendirir: Bağışıklık sisteminin desteklenmesi ve metabolizmanın artırılması için tereyağı kısa ve orta zincirli yağ asitleriyle büyük fayda sağlayabilmektedir. Hatta mikrobiyal olduğu için bağırsak içinde yaşayan patojenik mikroorganizmalarla da mücadele edebilmektedir. (2)

Kardiyovasküler sağlığa iyi gelir: Kardiyovasküler hastalıklar modern toplumun önde gelen ölüm nedenlerinden biridir. Doymuş yağ ve kardiyovasküler hastalık arasındaki ilişki onlarca yıldır tartışmalı bir konu olmuştur. İyi doymuş yağın yüksek alımı kardiyovasküler hastalıklar için bir risk faktörü olan kandaki kolesterol düzeylerini artırmaktadır. Ancak, bu kaygının nedeni iyi kolesterol değildir. Bu durum, kandaki lipid profili ya da lipoprotein kolesterol tipi ile ilgilidir. (3)

Güçlü bir antioksidandır: Doğal tereyağı karoten gibi insan için alışılmadık temek besin değerlerini içermektedir. Karotenler antioksidanlara ya da A vitaminine dönüşmektedir. Her iki durumda da insan sağlığına katkıda bulunarak hastalıklarla mücadele etmeyi sağlamaktadır. Bu antioksidanlar, enfeksiyon karşıtıdır ve bağışık sistemini güçlendirir. A vitamini ise boşaltım ve sindirim sistemi kadar cilt, göz, ağız, boğaz gibi bölgeler için de faydalı olabilmektedir. Ayrıca bulaşıcı hastalıklardan korur ve hücreleri onarır.

Kanserle mücadele eder: A vitamini ve beta-karotenin yüksek seviyelerde olması, tereyağının kolorektal ve prostat kanseri riskini azaltmasını sağlamaktadır. Yapılan başka çalışmalarda ise, tereyağının meme kanseri üzerindeki olumlu etkileri olduğu ortaya konmuştur. A vitamini antioksidan aktiviteler gösterdiği için kanserin büyümesini engellemekte ve tümörler içinde apoptoz (spontan hücre ölümü) durumunu teşvik etmektedir.

Bağırsak koşullarını iyileştirir: Tereyağı birçok bileşenleri arasında, aynı zamanda glycospingolipidler de içerir. Bu özel yağ asidi mukus katmanlarına katkıda bulunmaktadır. Böylece de, bakteriyel enfeksiyonları önleyerek mide ve bağırsak sorunlarını vücuttan uzak tutmaktadır. Tereyağı, mide ve bağırsaktaki savunma sistemini artırmaktadır. Bunun nedeni de içinde ki yüksek seviyesine glycosphinglolipidlere bağlanmaktadır. (4)

Eklem sertliğine iyi gelir: Tereyağı anti sertlik özelliği açısından benzersizdir. Hollanda’da yapılan bir araştırmaya göre, tereyağı tüketimi kireçlenmeye karşı koyabilmektedir. Bu nedenle, eklemlerde artrit gibi durumları engelleyebilmektedir. Sertlik karşıtı olması arterler ve katarakt gibi durumlarda da faydalı olmasını sağlamaktadır. Eğer eklem sertliğinden kurtulmak istiyorsanız, diyet programınıza gerçek tereyağını eklemekten kaçınmamalısınız.

Kemikleri güçlendirir: Tereyağında bulunan hem A hem de D vitaminleri güçlü kemikler için vücudun kalsiyumu emmesi açısından oldukça gereklidir. Kemik hastalıklarının yağsız süt tüketen toplumlarda daha sık rastlandığı göz önüne alınırsa, yağı tercih etmek daha doğru olabilmektedir. Tereyağı, aynı zamanda diş çürümelerine karşı koyabilecek anti karsinojenik etkilere de sahiptir.

Gastrointestinal sağlığı korur: Tereyağında bulunan glycospingolipidler, özellikle hem genç hem de yaşlılarda mide bağırsak enfeksiyonlarının önünü alabilecek özel yağlı asitlerin grubuna girmektedir. Bu nedenle, yağsız süt içen çocuklarda bağırsak duvarı sağlığı tam olarak gelişememektedir. Bu çocuklar tereyağı tüketen çocuklara oranla daha fazla ishal ve kolon kanseri riski taşımaktadır. Ayrıca patojenlere karşı koruyan güçlü bir anti mantar olan tereyağı, candida tedavisinde önemli bir rol oynamaktadır. (5)

Kolesterol düzeylerine etki eder: Yapılan son çalışmalarda tüm doymuş yağlar ve kardiyovasküler hastalık arasında kesin bir ilişkili olduğu ortaya konamamıştır. Gerçek tereyağının HDL iyi kolesterolü yükselttiği ve LDL yani iyi kolesterolü düşürdüğü düşünülmektedir. Tereyağı ayrıca diğer yağlardan farklı olarak metabolizmaya iyi gelmektedir. Kişide tokluk hissi yaratmaktadır.

Margarine oranla kalbi korur: Margarin kullanımı yerine tereyağı kullanımı önerilmektedir. Çünkü trans yağlar yani işlenmiş yağlar pek çok hastalığa neden olabilmektedir. Ancak, tereyağı sağlıklı gıdalar arasında girmektedir. Yapılan bazı araştırmaya göre, tereyağı margarinin aksine kardiyovasküler hastalıklardan koruyabilmektedir.

Obeziteden korur: Beslenme uzmanları tarafından genelde yağsız süt içilmesi önerilmektedir. Böylece kötü kolesterol almadan kalsiyum ihtiyacı giderilebilmektedir. Ancak, son yapılan çalışmalara göre gerçek tereyağının obezite ile ilişkisi yoktur. Obezite, kalp-damar hastalıkları ve diğer metabolik bozukluklar tereyağı tüketimiyle beraber gelmemekte, aksine önlenmesi için yardımcı olmaktadır. (6)

Beyine iyi gelir: Tereyağı omega 3 ve omega 6 yağ asitlerini içermektedir. Bu omega 3 yağ asitleri beyinin gelişmesini teşvik etmektedir. Özellikle çocuklarda büyüme çağında omega 3 oldukça önemlidir. Çocuğa tereyağı gibi omega 3 açısından zengin besinler vermek beyin gelişimine destek olmak için iyi bir fikirdir. (7)

Tiroid sağlığını destekler: Tereyağı yüksek oranda emilebilir iyot içermektedir. Bu nedenle, tereyağı tüketimi özellikle dağlık bölgelerde sık olduğu için o bölgelerde guatr hastalığının görülme oranı daha düşüktür. Buna ek olarak, tereyağındaki A vitamini tiroid bezinin düzgün işlemesi için gereklidir. (8)

Tereyağının zararları

Tereyağı yan etkileri çok sayıda ve tehlikelidir. Tereyağı, çoğunlukla doymuş yağ oluşmaktadır. Buna bir de (tuzlu tereyağı) kolesterol ve sodyum karışımı ekleyin. Büyük miktarlarda düzenli olarak tüketilen bu kombine sağlıksız ve tehlikelidir. Çok sık ve büyük miktarlarda doğal olmayan tereyağı yemek arterlere yapışmasına ve kalp sorunlarının oluşmasına neden olabilmektedir. Kolesterolün yükselmesi de mevcut kalp hastalığı olan kişilerde tehlikeyi büyütebilmektedir. Sodyum ise, yüksek tansiyon hastaları için sıkıntı yaratabilmektedir. Araştırmalar gösteriyor ki, büyük miktarlarda ve uzun vadede tereyağı tüketimi hastalık sorunlarına neden olabilmektedir. (9)